با توجه به رشد شتاب توسعه صنعت در بخشهای گوناگون و لزوم تعمیر و نگهداری دستگاهها و ماشین آلات به ویژه در صنعت نفت و مشكلات حاصل از آن علی الخصوص آلودگی محیط زیست- اثرات گلخانه ای وگرم شدن دمای كره زمین و... ، جهت رفع نیاز وبهبود اوضاع صنعتی و جلوگیری از آسیب رسیدن به جامعه انسانی و در نتیجه توسعه متوازن در همه ابعاد از جمله  رفاه عمومی- بهداشت- آموزش- تغذیه سالم و اهمیت بسیار بالای H.S.E  در صنعت وسلامتی مبرم و همه جانبه اجتماع ومنابع انسانی به عنوان بزرگترین سرمایه توسعه وترقی وتحول ،« تخصص » یكی از امور بسیار ضروری و اجتناب ناپذیر به نظر می رسد. 

بر این اساس دو رشته آكادمیك جدید- كه البته سالهاست بصورت تجربی در صنعت مورد بهره برداری واقع می شود- در دانشگاه صنعت نفت ایجاد شده كه در مقایسه با سایر رشته های دانشگاهی بسیار جوانتر و شاید ناشناخته تر باشد. این رشته در كنار رشته های صنایع بالادستی  نفت ازجمله مهندسی اكتشاف-استخراج –مخازن هیدروكربوری-حفاری ومهندسی بهره برداری به عنوان یك مكمل بسیار اثرگذار محسوب میشود كه بدون این رشته سایر رشته ها ی نفتی جهت رسیدن به سر منزل مقصود باز می مانند ود رصنایع پایین دستی نفت از جمله مهندسی پالایش-مهندسی پتروشیمی وپلیمر وطراحی فرآیند و...هم از اهمیتت بسیار بالیی برخوردار بوده تا جاییكه بسیاری از كارشناسان براین باورند كه با توجه به وسعت كاربرد وقلمرو كارائی این رشته در تمام حوزه های نفت وگاز وپتروشیمی و...این رشته را باید زیرمجموعه مهندسی نفت به شمار آورد وتحت عنوان «مهندسی نفت- گرایش:ایمنی و بازرسی فنی»   به صورت رسمی شناخته شود.

دوره كارشناسی « مهندسی ایمنی و بازرسی فنی » برای اولین بار در ایران در سال تحصیلی دانشگاهی 71-1370 خورشیدی در دانشكده مهندسی نفت شهید تندگویان آبادان ایجاد شده كه مطابق مصوبات وزارت علوم تحقیقات و فن آوری ( وزارت فرهنگ و آموزش عالی وقت ) این رشته شاخه ای از « مهندسی شیمی » محسوب می شود.

دوره كارشناسی « مهندسی ایمنی و بازرسی فنی » به دو گرایش اصلی تقسیم می شود:

الف )‌ مهندسی شیمی- بازرسی فنی    ب) مهندسی شیمی- ایمنی و حفاظت

1-    تعریف و هدف :

دوره كارشناسی شاخه ایمنی و حفاظت یكی از دوره های عالی فنی و مهندسی می باشد كه هدف آن تربیت متخصصان ایمنی و حفاظت ( افراد – دستگاهها ، محیط كار و محیط زیست ) در صنایع  نفت وگاز وپتروشیمی و پلیمر است . این دوره مشتمل بر دروس پایه و اصلی« مهندسی شیمی» می باشد  و دروس تخصصی آن در زمینه های مهندسی ایمنی ، بررسی و كنترل آلودگیها در محیط زیست و محیط كار و جلوگیری از ضایعات انسانی و اقتصادی می باشد .

2-    طول دوره و شكل نظام :

طول دوره كارشناسی با كارآموزی 4 سال می باشد و كلیه دروس آن می تواند در 8 ترم برنامه ریزی شود . طول هر ترم 17 هفته است  هر واحد درسی بصورت نظری بمدت 17 ساعت و به صورت آزمایشگاهی 34 یا 51 ساعت و كارگاهی بمدت 51 ساعت در طول نیمسال تحصیلی می باشد.

تعداد كل واحد های درسی 146 واحد بشرح زیر و 7 واحد كار آموزی و پروژه است :

4-1 دروس عمومی    23 واحد

4-2 دروس پایه     28 واحد

4-3 دروس اصلی    60 واحد

4-4)دروس تخصصی 35 واحد

4-4كارآموزی و پروژه    7 واحد

5- نقش و توانایی

دوره كارشناسی مهندسی شیمی شاخه« ایمنی و حفاظت» بمنظور احراز توانایی های زیر برنامه ریزی شده است .

5-1 آشنایی و وقوف كامل به استاندارد های ایمنی كه در طراحی و ساخت و كار با دستگاههای نفت وگاز و پتروشیمی بكار می رود و همچنین شرایط ایمنی در ساخت واحد های پتروشیمی در ایران .

5-2 وقوف كامل به استانداردهای حفاظت محیط زیست از نظر آلودگی های آب و هوا و محیط كار و محیط زیست ، اطلاع از این استاندارد ها در ایران

5-3 وقوف كامل به استاندارد های آب آشامیدنی ، تصفیه فاضلاب های صنعتی و بهداشتی و نظارت بر عملیات اجرائی بمنظور حصول اطمینان از سلامت افراد و حفاظت از محیط ریست.

5-4 وقوف كامل به مقررات ایمنی عمومی و پیش بینی های لازم برای انجام عملیات مختلف از نظر ایمنی و رعایت مقررات مربوطه در قانون كار.

5-5 توانائی طراحی سیستم های ایمنی و آتش نشانی و اعلام خطر برای جلوگیری از ضایعات انسانی ، لطمات اقتصادی و خطر اشتعال و انفجار

5-6 وقوف كامل به خواص شیمیایی خطرناك از قبیل : اسید ها ، بازها و نمك ها ، فلزات سنگین ، سموم فرار و غیر فرار – آلی و معدنی و روش های نگهداری – دفع ضایعات و مقابله با آنها

5-7 وقوف كامل به بیماریهای حرفه ای و ضایعاتی كه در اثر كار در محیط های گوناگون و با مواد خطرناك و دستگاههای مختلف حادث می گردد و راههای مقابله و پیشگیری از حوادث ، تلفات ، نقص عضو و بیماریهای مزمن شغلی .

5-8 وقوف كامل به شرایط و محیط های بالقوه خطرناك و توصیه مشخصات لازم جهت دستگاههائی كه قرار است در اینگونه مكانها نصب و راه اندازی گردد.

5-9 آشنایی با كار و واحد های عملیاتی و تعمیراتی و تشخیص موارد خطر آفرین و تهیه دستورالعمل های مناسب ایمنی .

5-10 توانایی لازم جهت طراحی سیستم های جلوگیری از آلودگی هوا و آب در واحد های صنعتی

5-11 توانایی مطالعه و تحقیق در مورد خطرات گازهای سمی و قابل اشتعال و انتخاب بهترین وسائل سنجش میزان گازها  و وسائل و لوازم ایمنی

5-12 توانایی برآورد اقتصادی طراحهای ایمنی و حفاظت محیط زیست و انتخاب بهترین و با صرفه ترین روشها

5-13 توانایی و تخصص لازم جهت تعیین مشخصات برای تهیه وسائل مصرفی در ایمنی آتش نشانی و حفاظت محیط زیست در واحد های نفت وگاز و پتروشیمی

5-14 توانایی تجزیه و تحلیل آمارهای حوادث و اتفاقات ، تعیین منابع انسانی و عوامل مهم ایجاد حادثه و پیشنهاد تغییرات و اصطلاحات فنی و ارائه روش ها و دستورالعمل های جدید جهت پیشگیری و تقلیل میزان حوادث

5-15 فارغ التحصیلان این دوره می توانند در كارخانجات صنایع پتروشیمی ، صنایع پلیمر ، صنایع نفت و پالایش و گاز و صنایع شیمیایی بعنوان كارشناس ارشد ایمنی و حفاظت محیط زیست عهده دار امور  گردند .

5-16 تحقیق و آزمایش و مطالعه در زمینه بهبود عوامل مهم در آلودگی های مهم محیط زیست و ارتفاء سطح حفاظت با كنترل و اجرای طرح های جدید تا رسیدن به استانداردهای قابل قبول جهانی.

3- 6): اهمیت و ضرورت

با عنایت به نقش اساسی وزیر بنائی صنایع نفت وگاز و پتروشیمی و پلیمر در توسعه اقتصادی كشور و نیاز مبرم این صنایع به كارشناسان ایمنی و حفاظت محیط زیست بمنظور تشخیص منابع خطر آفرین و اجرای طرح های مهندسی مقابله با خطر و همچنین آگاهی از منابع آلودگی محیط زیست و راههای فنی مقابله با آن و حفظ و حراست دستگاهها و نیروی انسانی در مقابل خطرات مالی و جانی ارائه این دوره از اهمیت حیاتی برخوردار می باشد .

منبع:

دانشنامه مرجع مهندسی ايران

www.Smsm.ir

نوع مطلب : مهندسی شيمی - پالایش
نوشته شده در شنبه ۲۰ آذر ۱۳۸۹ توسط SMSM |           |