مقدمه
رباتیک علمی است که با هدف راحتی انسان و افزایش وقت مفید او به وجود آمده است . متاسفانه در کشور ما آن طور که شایسته است شناخته نشده است . در این مقاله سعی می کنیم به وضعیت ایران در علم رباتیک در ایران بپردازیم . بدین منظور ابتدا تاریخچه و تعریف مختصری از ربات ارائه می نماییم . سپس به و ضعیت رباتیک در کشور های صنعتی می پردازیم و سرانجام و ضعیت ایران را بررسی می نماییم و برای بهبود آن راهکاری را مشخص می نمایییم.

برچسب‌ها: رباتیک, علم رباتیک در ایران, تاریخچه رباتیک, ماشین

هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) که به اختصار AI خوانده می شود ، یکی از جذاب ترین شاخه های تحقیقاتی فلسفی است. پیدایش رایانه در صحنه زندگی بشر تحولات عمده ای را به وجود آورد، حوزه فلسفه نیز از این تحولات بی نصیب نبوده است. فلاسفه پرسشهای فلسفی زیادی راجع به تفاوت های ذهن انسان با رایانه مطرح کرده اند که همه آنها به طرح بحث هوش مصنوعی انجامید. هدف هوش مصنوعی فهم سرشت هوش بشری از راه بررسی ساختار برنامه های رایانه ای و نحوه حل مسائل با رایانه است. به اعتقاد متخصصان این رشته، این بررسی می تواند نحوه عمل و جزییات هوش بشر را نشان دهد.

اولین میكرو كنترلرها در اواسط دهه 1970 ساخته شدند. این میكرو كنترلرها در ابتدا پردازنده های ماشین حساب بودند كه دارای حافظه برنامه كوچكی از نوع ROM ، حافظه داده از نوع RAM و تعدادی درگاه ورودی/خروجی بودند.
با توسعه فناوری سیلیكون ، میكرو كنترلرهای 8 بیتی قویتری ساخته شدند. در این میكرو كنترلرها علاوه بر بهینه شدن دستورالعمل ها، تایمر/شمارنده روی تراشه، امكانات وقفه و كنترل بهینه شده خطوط I/O نیز به آنها اضافه شده است.

ریشه واژه ربات
لغت ربات در اکثر زبان‌های دنیا با همین تلفظ دارای معنای واحدی می‌باشد. این لغت اولین ‌بار در خلال سال‌های 1920 تا 1930 در نمایشنامه‌ای با نام "RUR (Rossmuse Universal Robot)" نوشته "کارل کاپک" نویسنده چک‌اسلواکی به‌‌کار برده شد. در این نمایشنامه بازیگران نقش موجوداتی مصنوعی و کوچک شبیه انسان را بازی می‌کردند، که به‌طور مطلق تحت فرمان صاحب خود قرار داشته و دستوراتش را مو‌به‌مو اجرا می‌کردند. این موجودات ربات نامیده می‌شدند که ریشه آن از لغت اسلاو (یعنی اسلواکی‌یایی!) Robota به معنای "کارگر اجباری" است.

سنسورها اغلب برای درک اطلاعات تماسی، تنشی، مجاورتی، بینایی و صوتی به‌کار می‌روند. عملکرد سنسورها بدین‌گونه است که با توجه به تغییرات فاکتوری که نسبت به آن حساس هستند، سطوح ولتاژی ناچیزی را در پاسخ ایجاد می‌کنند، که با پردازش این سیگنال‌های الکتریکی می‌توان اطلاعات دریافتی را تفسیر کرده و برای تصمیم‌گیری‌های بعدی از آن‌ها استفاده نمود.

رباتیک چیست؟
خودکار شدن فرآیندها و کارهای صنعتی یکی از نتایج پیشرفتهای چند سال اخیر میباشد به طوری که کارگر نقش کمتری را در فرآیندها بازی می کند. دانش کنترل اتوماتیک و استفاده از سیستم های خودکار به جنگ جهانی دوم برمیگردد، اما در چند سال اخیر،یک جهش بسیار بزرگ در طراحی سیستم های خودکار صورت گرفته است.

تعریف اتوماسیون صنعتی
اتوماسیون در زبان یونان باستان به معنی خود فرمان است. روباتیزه کردن یا اتوماسیون صنعتی به معنی استفاده از ابزارهای کنترلی(مثلاً کامپیوتر) به منظور هدایت و کنترل ماشین آلات صنعتی و پروسه های تولید است. در حیطه صنعتی سازی اتوماسیون قدم بعدی مکانیزه سازی است. به این شکل که مکانیزه سازی،ماشین را جایگزین نیروی فیزیکی انسان می کند فیزیکی و اتوماسیون نقش احساس و مجری بودن مستقیم انسان در صنعت را به شکل چشمگیری کاهش می دهد. تنها کاربرانی که در این سیستم ها در پروسه تولید شرکت دارند،ناظرانی هستند که به آنها مهندسین ساکن میگویند. چرخه ی تولید اتوماسیون سازی شده شامل کلیه عوامل لازم برای اندازه گیری، انتقال،نمایش،ذخیره سازی و تنظیم اطلاعات از مراحل ساخت و اجرای فرامین مربوطه می باشد.

دلیل کلیدی که سبب می­گردد استفاده از ربات، اقتصادی­تر از به کار بردن یک ماشین مخصوص باشد، در انعطاف­پذیری ربات است؛ یعنی توانایی آن در انجام گستره­ای وسیع از اعمالی که بدان سپرده می­شود. این قابلیت، یک ویژگی ارزشمند به شمار می­آید؛ چرا که با توجه به درخواست­های متغیر و پیاپی صنایع برای اجرای اتوماسیون در فرایند تولید، ربات می­تواند به آسانی برای به کار گرفته شدن در یک عملیات جدید آماده شود و راهی عملی را برای انجام زنجیره­ای از کارهای تکراری و سنگین فراهم آورد.

در حال حاضر 95درصد از رباتها در شش مورد زیر به کار گرفته میشوند: جوشکاری، بارگیری، انتقال قطعه در ماشین، رنگرزی، مونتاژ، استفاده از ماشین.
درصد کمی از رباتها نیز هستند که در کار بازبینی یا نظارت مورد بهره برداری قرار میگیرند مثلا پیدا کردن نشت گاز و مایعات در سیستمهای لوله کشی یکی از این موارد است البته باید متذکر شویم که استفاده از علم رباتیک در بازبینی و شناسایی اخیرا به علت نیاز فراوان مورد تحقیقات بیشتر قرار گرفته است.

مسلما اطلاعاتی که از طریق سیستمهای حسی یا سنسورهای ربات به کنترلر ربات فرستاده و یا برگردانده میشود باید مورد بررسی قرار گیرد و این خود مساله مهمی در کنترل کردن به حساب می آید.اکثرا و شاید تمامی رباتها میتوانند سنسورهای ساده ای را در خود به کار گیرند مانند: سنسورهای کلید پیوسته، سنسورهای نوری، سنسورهای هدایت کننده، سنسورهای خازنی و نوعهای دیگر.سیگنال های لازم جهت بررسی از طریق دریچه ورود و خروج کنترلر ربات به سنسورهای حسی فرستاده میشوند ولی هنوز کنترلر رباتها آن هوشمندی کافی را ندارند که بتوانند از این اطلاعات در رابطه با اصلاح کردن رفتار و حرکت ربات طبق یک برنامه مشخص قبلی و به صورت بلادرنگ یا در یک زمان واقعی مورد استفاده قرار گیرند.

ربات یا ربات وسیله ای مکانیکی به منظور انجام وظایف مختلف است. یک ماشین که می تواند برای عمل به دستورات مختلف برنامه ریزی شود یا یک سری اعمال ویژه انجام دهد.
مخصوصا آن دسته از کارها که فراتر از حد توانایی های طبیعی بشر باشند. این ماشین های مکانیکی برای بهتر به انجام رساندن اعمالی از قبیل احساس و درک کردن ، جابه جایی اشیا یا اعمال تکراری شبیه جوشکاری تولید می شوند. محققان پژوهشکده توسعه تکنولوژی جهاد دانشگاهی صنعتی شریف هم برای اولین بار در کشور موفق به طراحی و ساخت ربات جابه جایی و چرخش دوجهته سیلندر خودرو شدند. این ربات در واقع براساس یکی از نیازهای اساسی موجود در خط تولید داخلی طراحی و ساخته شده است.

مكاترونیك یعنی تلفیق مكانیك و الكترونیک
امروزه كمتر محصول صنعتى را مى توان یافت كه تركیبى از حوزه هاى مختلف مهندسى نباشد. اگر بیشتر به محیط زندگى خود و محصولاتى كه در زندگى روزمره از آنها استفاده مى شود دقت كنیم، از ساعت مچى دیجیتالى تا ماشین لباسشویى در آشپزخانه، خودروى شخصى یا عمومى كه با آن به محل كار مى رویم، چاپگرها و اسكنرها در محیط ادارى و غیره، همگى نمونه هایى از تركیب حوزه هاى مختلف مهندسى و به خصوص مكانیك و الكترونیك است.

---

---