این مقاله مربوط به سال 1388 می باشد.

مقدمه
رباتیک علمی است که با هدف راحتی انسان و افزایش وقت مفید او به وجود آمده است . متاسفانه در کشور ما آن طور که شایسته است شناخته نشده است . در این مقاله سعی می کنیم به وضعیت ایران در علم رباتیک در ایران بپردازیم . بدین منظور ابتدا تاریخچه و تعریف مختصری از ربات ارائه می نماییم . سپس به و ضعیت رباتیک در کشور های صنعتی می پردازیم و سرانجام و ضعیت ایران را بررسی می نماییم و برای بهبود آن راهکاری را مشخص می نمایییم.

تاریخچه ی رباتیک
با پیشرفت علوم در طی گذشت زمان و انقلاب صنعتی اروپا، نیاز به برده هایی بیشتر با سرعت بالاتر دقت بیشتر و خستگی کمتر، بیشتر احساس می شد. بنابراین دانشمندان به فکرساخت ماشین های خود کار افتادند. (تا آن زمان علم در زمینه ی برق و مکانیک مقداری پیشرفت کرده بود) از آن به بعد در قسمت هایی از کارخانه ها از ماشین های الکترومکانیکی استفاده می شد . بدین شکل مکانیزاسیون صنعتی آغاز شد . عیب بزرگ این دستگاه ها تک منظوره بودن و عدم انعطاف پذیری آن ها بود، یعنی با تغییر قسمتی از کارخانه یا محصول تولیدی می بایست کل دستگاه ها دوباره طراحی می شدند. با پیشرفت هر چه بیشتر علم، کامپیوتر ها اختراع شدند و گسترش یافتند. تا حدی که در خانه ها نیز یافت می شد. سپس صنعت گران به فکر ترکیب ماشین ها ی الکترومکانیکی با کامپیوتر ها افتادند تا بتوان آن ها را برنامه نویسی کرد و با یک دستگاه بتوان چندین کار را انجام داد (مثلا دستگاهی که یک نوع ماشین را رنگ می زند بتواند با عوض شدن مدل و طرح آن، آن ها را نیز رنگ بزند) بدین صورت ربات ها ساخته شدند.

تعریف ربات و رباتیک و مزایای آن

با توجه به توضیحاتی که داده شد:
ربات ماشینی هوشمند، قابل برنامه نویسی و انعطاف پذیر است که برای بدست آوردن اطلاعاتی از محیط خود دارای حسگرهایی است.
رباتیک علم طراحی، ساخت، نگهداری و تعمیر ربات ها است
مهندسی رباتیک علم هوشمند کردن و الکترونیکی کردن ماشین ها ی مکانیکی است (در جهت مصارف صنعتی) [مهندسی رباتیک = مهندسی برق + مهندسی مکانیک]

مزایای ربات عبارتند از:
افزایش بهره، افزایش تولید ، بهبود کیفیت کار ، افزایش دقت، جلوگیری از اتلاف نیروی انسانی، افزایش سرعت ، کاهش هزینه، کاهش ضایعات، چند منظوره بودن، هوشمند بودن و عدم خستگی.

مثال هایی از ربات

کلمه ربات مانند کلمه ی ماشین، یک کلمه ی کلی است و به چند مورد خاص خلاصه نمی شود. به عنوان نمونه چند مورد را ذکر می نماییم:
بازو های ربات های صنعتی ، ربات کنترل چاه های نفت، یخچال های خانگی، آسانسور ها، اسباب بازی کودکان، هواپیما های بدون سرنشین، سیستم های دفاع ضد موشکی، پرینتر ها، دستگاههای تراش خودکار، نوشابه پرکن ها و ...
این ها فقط نمونه هایی از بی نهایت انواع ربات بود. ربات ها آنقدر گسترده اند که امروزه نمی توان بدون آن ها زندگی کرد. ولی در مهندسی منظور از ربات، ربات های صنعتی می باشد.

رباتیک و کشور های صنعتی
کشور ها صنعتی به این حقیقت رسیده اند، که کشوری پیشرفت نمی کند مگر این که در تمام علوم پیشرفت کند. بنابراین، با توجه به این که رباتیک یکی از علوم اصلی سرنوشت ساز قرن است و به آن احساس نیاز می کنند. در این راستا فعالیت های بسیاری را انجام داده اند. آن ها آن قدر پیشرفت کرده اند که هدف خود را اینگونه ذکر می کنند "در سال 2050 ربات هایی خواهیم ساخت شبیه انسان که بتواند با قوی ترین تیم فوتبال انسان ها بازی کند و بدون انجام خطا ، انسان ها را شکست دهد."
آن ها هر ساله مسابقات رباتیک جهت کسب علم و استفاده نمودن از آن در صنعت برگزار می نمایند.
همچنین در راستای تربیت نیروی انسانی جهت گسترش این علم، رشته ی مهندسی رباتیک را ایجاد نمودند. مهندسی رباتیک در واقع تلفیقی از رشته ی مهندسی برق و مهندسی مکانیک است که هدف آن تربیت نیرویی که بتواند به تنهایی ربات های صنعتی را طراحی کند و آن را بسازد. این رشته در اکثر دانشگاه های کشور های صنعتی تدریس می شود.
کارخانه های خصوصی آن ها علاوه بر رباتیکی کردن فرایند تولید ، مقداری از درآمد های ناخالص خود را جهت تحقیق و گسترش رباتیک صرف می نمایند.

وضعیت رباتیک در ایران

رباتیک در ایران هنوز شناخته شده نیست. این وضعیت در حالی است که ایران یکی از بزرگترین وارد کنندگان ربات های صنعتی است. هر ساله ارز زیادی بابت خرید ربات، از کشور خارج می شود. در بیشتر کارخانه های ما از رباتها استفاده می شود. کارخانه هایی مانند فولاد، خودروسازی، مواد غذایی و ... را می توان تقریبا تمام رباتیک دانست. اما متاسفانه تمام ربات های آن وارداتی است و حتی نصب و کنترل و تعمیر آن بر عهده ی خارجی ها می باشد.

به منظور عقب نماندن کشور در علم رباتیک، رشته ی مهندسی رباتیک در سال 1381تاسیس شد و متاسفانه تا امسال (1387) تنها دانشگاه ارائه کننده ی آن دانشگاه صنعتی شاهرود بود. اکنون این رشته در دانشگاه صنعتی همدان نیز تدریس می شود. اما آیا دو دانشگاه کافی است؟ پاسخ روشن است با توجه به اهداف کشور و سند چشم انداز 20 ساله هم اکنون باید در تمام دانشگاه های صنعتی، تدریس شود.

یکی از مشکلات دانش آموختگان این رشته در کشور این است که کسی این رشته را نمی شناسد و اصلا نمی داند ربات چیست. وقتی از ربات صحبت می شود به یاد اسباب بازی آدم آهنی کودکان و فیلم های سینمایی می افتند. دیگر مشکل دانش آموختگان عدم اعتماد صنعت کشور به آن ها است . صنعت گران حاضرند چندیدن برابر آن هزینه کنند ولی از نیروی خارجی استفاده نمایند. دیگر مشکل این رشته کمبود امکانات دانشگاهی و قدیمی بودن امکانات فعلی آن ها است.

بعضی از افراد در ایران استفاده از ربات را مساوی اخراج نیرو کار می دانند و با توسعه ی آن مخالفت می کنند. اما آنها از این قافل هستند که گماردن نیروی انسانی به کار های روزمره و تکراری ، اتلاف نیروی انسانی است. به جای انجام کار بیهوده می توان آن ها را در جایی دیگر به خدمت گرفت.
هر ساله چندین مسابقات رباتیک در سطح کشور برگزار می شود که می توان گفت همه ی آن ها دارای قوانین ثابت و یک شکل و تکراری است و هیچ کدام قوانین بومی ندارند. متاسفانه در ایران به این مسابقات به چشم هدف نگریسته می شود. (بر عکس کشور های صنعتی که مسابقات را، وسیله ای برای ارتقاء صنعت خویش می دانند.) و تمام وقت دانشجویان را می گیرند که رباتی با هدف پوچ (مانند مسیریاب که در این مسابقات ربات باید مسیر خط سیاه را دنبال کند) بسازند.
متاسفانه هیچ یک از ما ، هیچ روز یا هفته ای در سال را به عنوان هفته ی رباتیک ، حداقل برای یادآوری اهمیت آن بر نگزیده ایم . و برای بهبود وضعیت آن کوششی نکردیم و نمی کنیم.

نتیجه گیری

اگر می خواهیم ایران به پیشرفت شایسته ی خود برسد. باید موانع را از جلو آن برداریم. در اولین قدم بهتر است در موارد زیر گامی محکم برداریم .
1- آشنایی مردم با علم رباتیک و مزیت استفاده از ربات ها
2- تاسیس رشته ی مهندسی رباتیک در تمامی دانشگاه های صنعتی کشور
3- برگزاری هدفمند مسابقات رباتیک در رشته های بومی در راستای تولید ثروت از راه علم
4- جلب اعتماد صنعت به نیرو های داخلی
5- مشخص کردن هفته ای خاص به نام هفته ی رباتیک
6- و ... .

نویسنده : محسن جعفرزاده دانشجوی ورودی 1385 مهندسی رباتیک دانشگاه صنعتی شاهرود

[ ارسال توسط robotics به سایت Sun 04th Jan 09, (V.1)  SMSM.IR]

منبع:

www.smsm.ir
سایت مرجع مهندسی ایران

(نشر این مقاله تنها با ذکر نا منبع مجاز است.)

مطالب تصادفی:

شرایط و آموزش خلبانی (بخش اول) - جمعه بیستم اسفند 1389
دانلود پروژه در مورد انواع و مشخصه پمپها - فایل پاورپوینت - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
آشنایی با رشته مهندسی ژئومورفولوژی - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
معرفی فناوری لیزر نانو آنتن - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
آشنایی با سیستم سازه ای یونوپانل - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
همجوشی خورشیدی - دوشنبه شانزدهم اسفند 1389
معماری اکوتک - دوشنبه شانزدهم اسفند 1389
تاریخچه پرواز هواپیمای مدل و رادیو کنترل - دوشنبه شانزدهم اسفند 1389
آیلتس چیست؟ - دوشنبه شانزدهم اسفند 1389
تفاوتهای انگلیسی آمریکایی و انگلیسی بریتانیایی - دوشنبه شانزدهم اسفند 1389
دانلود پروژه تست های غیر مخرب (Testing of Materials) - فایل پاورپوینت - شنبه چهاردهم اسفند 1389
معرفی كمیته بین المللی فناوری نانو (ISO/TC 229) - شنبه چهاردهم اسفند 1389
کاربرد صنایع دستی در معماری - شنبه چهاردهم اسفند 1389
مجموعه لغات تخصصی در علم مکانیک خودرو - فرهنگ لغت خودرو – بخش اول - شنبه چهاردهم اسفند 1389
تجهیزات سوخت رسانی گاز CNG - شنبه چهاردهم اسفند 1389
معرفی دانشنامه تجهیزات و ماشین آلات سایت پترونت - شنبه چهاردهم اسفند 1389
معرفی دانشنامه مواد شیمیایی و پتروشیمی سایت پترونت - شنبه چهاردهم اسفند 1389
مهندسی پرتو پزشکی - شنبه چهاردهم اسفند 1389
رزین ‌وینیل ‌استر - جمعه سیزدهم اسفند 1389
مجموعه فیلم های آموزشی برنامه نویسی شامل: جاوا، PHP، ASP.NET، C# مهندس مهرداد کیانیان - جمعه سیزدهم اسفند 1389
دانلود پروژه تست های غیر مخرب (Auditor NDT Training) - فایل پاورپوینت - جمعه سیزدهم اسفند 1389

نوع مطلب : مهندسی رباتیک
نوشته شده در شنبه ۷ خرداد ۱۳۹۰ توسط SMSM |           |