در حال حاضر 95درصد از رباتها در شش مورد زیر به کار گرفته میشوند: جوشکاری، بارگیری، انتقال قطعه در ماشین، رنگرزی، مونتاژ، استفاده از ماشین.

درصد کمی از رباتها نیز هستند که در کار بازبینی یا نظارت مورد بهره برداری قرار میگیرند مثلا پیدا کردن نشت گاز و مایعات در سیستمهای لوله کشی یکی از این موارد است البته باید متذکر شویم که استفاده از علم رباتیک در بازبینی و شناسایی اخیرا به علت نیاز فراوان مورد تحقیقات بیشتر قرار گرفته است.

هدف از سیستم بازرسی رباتیکی نیز این است که بتواند پیشرفته ترین سیستم بازبینی و بازرسی از مکانها و مراکزی که به آسانی امکان دست به آنها میسر نیست به عهده گیرد.مانند داخل لوله و یا محیط هایی که آغشته به مواد خطرناک و یا آلوده است.

مراکز استفاده کننده از سیستم بازبینی رباتیکی:

1- شرکت نفت

2- شرکت گاز

3- کارخانه های تهیه مواد شیمیایی، شیمی و پتروشیمی

4- مراکز اتمی

5- فسیل شناسان

6- نیروگاههای آبی

7- شرکتهای تولیدکننده ی برق

8- پخش کنندگان گاز طبیعی

9- شرکتهای نقل و انتقال نیرو

10- سازمان آب شهرداری

11- اداره دفع فاضلاب

12- حفاران چاه آب

13- نمایندگی های نظارت بر آبهای زیرزمینی

14- مهندسین مشاور

15- نمایندگی های محیط زیست و...

امتیاز سیستم بازبینی رباتیک:

شرکتهای خدماتی که در رفع احتیاجات مردم فعالیت دارندمیتوانند با به کارگیری سیستم بازرسی رباتیک در مخارجی مانند تعمیرات ساختمان، کارهای اجرایی صرفه جویی کنند و همچنین از این سیستم برای ایمنی کارهای اجرایی از قبیل سیستم پخش گاز استفاده کنند.مسلما استفاده چنین سیستمی باعث صرفه جویی زیادی در کار حفاری، اصلاح یا ترمیم لوله ها و همچنین بهبود در اجرای کار میشود.

مزایای سیستم بازرسی رباتیک به علت قابلیتهایش اثر مثبتی در امر تاسیسات پخش گاز طبیعی برای شرکتهای مربوطه و همچنین کمک در جهت بهبود محیط زیست دارد.


قابلیت استفاده ازسیستم رباتیک:

با در اختیار گذاشتن و آزمایش دادن چنین سیستمی در امور اجرایی، ایمنی و تعمیر به شرکتهای مورد نیاز میتوان کمک فراوانی به ارتقای توانایی موجود آنها کرد.در ضمن اگر شرکتهای خدماتی به این سیستم مجهز باشند میتوانند به صورت قراردادی و یا در مواقع ضروری به شرکتهای مورد نیاز سرویس و خدمات ارایه دهند.

وضعیت ایمنی ربات:

در مقایسه با دیگر ابزارهای ماشینی رباتها از درصد ایمنی خوبی برخوردارند.رباتها به علت انجام کارهای خطرناک به جای انسان در امر ایمنی نقش بزرگی را ایفا کرئه اند.اگر چه رباتها میتوانند از ایمنی بالایی برخوردار باشند ولی برای به وجود آمدن این محیط امن انجام و اجرای برنامه ریزی درست امری ضروری است.که باید آن را ابتدای برنامه ریزی نصب رباتها مورد بررسی قراردهیم.

شناسایی خطرات ناشی از ربات:

غیر قابل انتظار بودنعمل ربات یکی از تفاوتهای اساسی میان ربات و دیگر ماشین ها است.اشتباهات زیادی که اپراتورها در رابطه با عمل ربات ممکن است انجام دهند عبارتنداز:

- اگر بازوی ربات در حال حرکت نباشد ممکن است فرض شود که ربات حرکت نخواهد کرد.

- اگر بازوی ربات در حال حرکت آهسته باشد ممکن است فرض شود که حرکت آهسته را ادامه خواهد داد.

- اگر به بازوی ربات دستور حرکت دهند ممکناست فرض شود که ربات همان دستور را حتما انجام خواهد داد.

- اگر بازوی ربات یک مسیر مشخصی را تکرار کند ممکن است فرض شود که بازوی ربات این مسیر مشخص را دائما تکرار خواهد کرد.

منابع خطرناکی که درکاربری یک ربات مشاهده میشود:

- کنترلهای اشتباهی که در اثر خرابی سیستم کنترل در نرم افزار و یا ارتباط الکترونیکی به وجود می آید.

- خرابی سیستم برق، هیدرولیک و پنوماتیک

- ورود بدون اجازه به محدوده ی ربات

- اشتباه انسان هنگام کار کردن نزدیک به ربات مخصوصا در زمان برنامه نویسی، آموزش و تعمیر

- خطر ناشی از کاربریهای ربات در محیطهای نامطبوع و خطرناک (خاک، دود و امواج رادیواکتیو)

- خطرهای مکانیکی ناشی از حمل قطعات و ابزار به وسیله ی ربات یا اضافه بار، خوردگی و سستی

به غیر از موارد ذکر شده ی بالا که از طریق کاربری ربات ناشی میشودانسان به طور کلی با دو خطر در مقابل ربات مواجه است:

1- ضربه یا برخورد

2- در دام افتادن یا اسیر شدن

ضربه یا برخورد با ربات:

برخورد با قطعات متحرک ربات و یا وسایلی که به وسیله ی آن حمل میشود.هرچه سرعت عمل ربات زیادتر باشد امکان رها شدن قطعات از گیرنده ی ربات زیادتر و در نتیجه خطر ناشی از آن بیشتر است.در نتیجه محیط و محدوده ی خطرآفرین ربات به طور مشخصی از یگر محیطهای کاری مجزا باشد.

اسیر شدن یا به دام افتادن به وسیله ربات:

نقاطی که امکان دارد انسان اسیر شود و در دام ربات افتد در میدان عمل ربات قرار دارد.این نقاط میتوانند بین اجزای متحرک خود ربات و یا درکلیه ی مکانهای ثابتی باشند که قسمتهای مختلف ربات و محموله اش به آن نزدیک میشوند.بدین ترتیب برای آسودگی خاطر باید میدان عمل ربات را به علاوه ی حداقل1متر مسافت اضافه شده به این میدان به عنوان محیط خطرناک در نظر گرفت.

سیستمهای ایمنی ربات:

سه سطح حفاظتی در مقابل خطرهای احتمالی موجود است که عبارتند از:

1- سیستم حفاظت کننده ی اپراتور در موقعیتهای خطرناک.
2- سیستم حفاظت کننده ی اپراتور در زمانی که خطر به وقوع می پیوندد.
3- سیستم امتحان کننده ی سطح دوم به صورت اتوماتیک.

نویسنده : محسن جعفرزاده دانشجوی ورودی 1385 مهندسی رباتیک دانشگاه صنعتی شاهرود

نوع مطلب : مهندسی رباتیک
نوشته شده در دوشنبه ۲۵ بهمن ۱۳۸۹ توسط SMSM |           |