روانشناسی
دیباچه: تا 80 سال پیش روانشناسی را مطالعه روح و روان و روانشناس را فردی میدانستند كه رویدادهای درونی، ذهنی و مغزی را مثل تصورات، خاطرات، افكار و احساسات مطالعه میكند.طبق این تعریف، روانشناسی شاخهای از ذهنیترین بخش دانش انسان؛ یعنی فلسفه بود. اما از اوایل قرن بیستم و با پیشرفت سریع دو علم زیستشناسی و فیزیك، روانشناسی نیز مطالعه ذهنی (زندگی روانی) را كنار گذاشت و به مشاهده و مطالعه رفتار موجودات پرداخت. البته هنوز نیز روانشناسان فرآیندهای ذهنی را مطالعه میكنند اما این كار را نه به صورت ثبت شخصی ادراكات و احساسات بلكه به شیوه عینی و علمی انجام میدهند.
متأسفانه هنوز در كشور ما بسیاری از مردم، روانشناسی را با كفبینی و احضار روح یكی میدانند و ما میبینیم كه كتابهایی با موضوعات فوق، به عنوان كتابهای روانشناسی، فروش فوقالعادهای دارند. در حالی كه روانشناسی شاخهای از علوم زیستی است كه هم به مطالعه عینی رفتار قابل مشاهده میپردازد و هم به فهم و درك فرآیندهای ذهنی كه مستقیماً قابل مشاهده نبوده و براساس دادههای رفتاری و عصب زیستشناختی قابل استنباط است، توجه دارد.
رشته روانشناسی در مقطع كارشناسی دارای 4 گرایش بالینی، آموزش كودكان استثنایی، صنعتی و سازمانی و عمومی است. در این میان روانشناسی بالینی خدمات تشخیص و درمان (روان درمانی) را به افرادی كه دچار رفتارهای نابهنجاری مثل افسردگی، اضطراب، وسواس، و غیره هستند، ارائه میدهد كه این خدمات در سه زمینه تشخیص، درمان و پیشنهادِ روشهایی برای پیشگیری از معضلات و ناهنجاریهای رفتاری ارائه میشود. روانشناسی صنعتی و سازمانی نیز یافتههای روانشناسی را در تمام محیطهای كاری به كار میبرد؛ یعنی درباره این كه محیط كار باید چگونه باشد تا بهترین بازدهی را داشته باشد یا چه متغیرهایی در ارتباط بین كارفرما و كارگر مؤثر است و چه عواملی باعث عدم تفاهم بین كارفرما و كارگر میشود، مطالعه میكند. روانشناسی عمومی نیز به مطالعه كلیات روانشناسی میپردازد و روانشناسی و آموزش كودكان استثنایی كاربرد یافتههای روانشناسی در رابطه با كودكان استثنایی (تیزهوشان و معلولین جسمانی) است.
تواناییهای لازم :
زیستشناسی و شیمی در این رشته اهمیت بسیاری دارد و باید پایه علومزیستی دانشجوی این رشته قوی باشد. به همین دلیل امروزه دانشجویان این رشته از بین دو گروه آزمایشی علومانسانی و علومتجربی پذیرفته میشوند. از سوی دیگر آمار و ریاضی و زبان انگلیسی در این رشته كاربرد و اهمیت زیادی دارد. دانشجوی این رشته باید نسبت به اطراف و جامعه خود دید عمیقی داشته باشد تا بتواند ظرافتهای رفتاری افراد را درك كند و به ویژگیهای روانی افراد پی ببرد.
موقعیت شغلی در ایران :
امروزه روانشناسی با همه جنبههای زندگی ما ارتباط دارد و هر اندازه كه جامعه پیچیدهتر شود، روانشناسی نیز نقش مهمتری در حل مسائل آدمی برعهده میگیرد. این به معنای فرصتهای شغلی متنوع و گسترده برای فارغالتحصیلان رشته روانشناسی است. به گفته كارشناسان این رشته، آینده روانشناسی در كشور ما روشن و امیدبخش است و فارغالتحصیلان این رشته باید آینده خود را در فردا ببینند. چون كشور ما یكی از كشورهای در حال توسعه است و بدون بهرهگیری از شاخههای مختلف روانشناسی نمیتواند توسعه همهجانبه داشته باشد. از سوی دیگر كشور ما، كشور جوانی است و امروزه یكی از دغدغههای خانوادهها، حفظ بهداشت روانی و بالا بردن سطح دانش فرزندانشان میباشد كه این دو مهم نیز به یاری شاخههای مختلف روانشناسی از جمله روانشناسی رشد و روانشناسی تربیتی امكانپذیر است. البته در حال حاضر فارغالتحصیلان این رشته بیشتر جذب آموزش و پرورش میشوند یا در شركتها و سازمانها به عنوان كارشناس روانشناسی فعالیت میكنند و عدهای نیز به عنوان دستیار متخصص روانشناسی بالینی یا روانپزشك مشغول به كار هستند.
درسهای این رشته در طول تحصیل :
دروس مشترك در گرایشهای مختلف روانشناسی :
روانشناسی عمومی، علمالنفس از دیدگاه دانشمندان اسلامی، آمار توصیفی، فیزیولوژی عمومی، كلیات فلسفه، مبانی جامعهشناسی، روانشناسی احساس و ادراك، متون روانشناسی به زبان خارجی، آمار استنباطی، روش تحقیق در روانشناسی، روانشناسی فیزیولوژیك، روانشناسی تجربی، روانشناسی رشد، روانشناسی یادگیری، روانشناسی تربیتی، روانشناسی اجتماعی، روانسنجی، انگیزش و هیجان، شخصیت، آسیبشناسی روانی، بهداشت روانی، روانشناسی مرضی كودك، تاریخچه و مكاتب روانشناسی.
دروس تخصصی گرایش روانشناسی بالینی:
كاربرد مقدماتی روشهای تشخیص بالینی، كاربرد مقدماتی روشهای درمان، مصاحبه، سمینار مسائل روانشناسی بالینی در جهان و ایران، پژوهشهای عملی در روانشناسی بالینی، روانشناسی پویایی گروه، كلیات روانپزشكی، بررسی مقدماتی نظریههای روان درمانی، روانشناسی مشاوره و راهنمایی، روانشناسی كودكان استثنایی.
دروس تخصصی گرایش روانشناسی عمومی:
طرحها و پژوهشهای آزمایشگاهی، مقدمات نورو بسیكولوژی، ارزشیابی شخصیت، روانشناسی مشاوره و راهنمایی، روانشناسی هوش و سنجش آن، تفكر و زبان، روانشناسی پویایی گروه، روانشناسی كودكان استثنایی، سمینار در مسائل روانشناسی عمومی، اختلالات یادگیری، روانشناسی جنایی، پژوهشهای عملی در روانشناسی عمومی.
دروس تخصصی گرایش روانشناسی استثنایی:
روانشناسی مشاوره و راهنمایی، نظریهها و كاربرد آزمونهای شناختی، روانشناسی كودكان تیزهوش و روشهای آموزش آنها، روانشناسی كودكان عقبمانده و روشهای آموزش آنها، اختلالات تكلم و گفتار درمانی، روانشناسی تدریس به كودكان ناشنوا، روانشناسی تدریس به كودكان نابینا، متون روانشناسی كودكان استثنایی به زبانهای خارجی، بهداشت روانی كودكان استثنایی و خانواده، زمینه پیشگیری از تولد كودكان عقب افتاده، روانشناسی كودكان ناسازگار، روشهای تغییر و اصلاح رفتار كودكان، سمینار مسائل كودكان استثنایی در جهان و ایران، پژوهشهای عملی در روانشناسی و آموزش كودكان استثنایی.