بهداشت محیط
دیباچه: رشته بهداشت محیط به مطالعه مسائل زیست محیطی از قبیل آب، فاضلاب، زباله، هوا و كنترل بهداشت مواد غذایی میپردازد تا دانشجویان پس از فارغالتحصیلی بتوانند در اجتماعات كوچك مستقر شده و پس از مطالعه و بررسی مشكلات بهداشت منطقه در جهت رفع این مشكلات قدم بردارند؛ یعنی دانشجویان باید بتوانند با دادن طرحهایی مفید و عملی در زمینه تأمین آب آشامیدنی سالم كمی و كیفی، دفع صحیح زباله، بهسازی اماكن عمومی، مبارزه با حشرات و ناقلین بیماری، مردم را در رفع این مشكلات راهنمایی و كمك كرده و اطلاعات و آمارهای لازم را در موارد فوق جمعآوری و طبقهبندی نمایند.
این رشته در مقطع كاردانی مسائل زیستمحیطی را به صورت سادهتری مطرح میكند چون كاردانها در اجتماعات كوچكتری مثل روستاها به مردم خدمت میكنند و به مسائل بهداشتی اولیه آنها از قبیل پاكیزه كردن آب (گندزدایی آب)، مبارزه با حشرات، تصفیه فاضلاب و بهداشت مسكن و اماكن عمومی میپردازند. اما در مقطع كارشناسی تخصصیتر و فنیتر میشود، چون فارغالتحصیلان باید بتوانند برای اجتماعات بزرگتر از قبیل شهرها برنامهریزی بهداشتی كنند. برای مثال طراحی تصفیهخانه آب یا فاضلاب شهرها، نحوه جمعآوری فاضلاب، نحوه توزیع و انتقال آب، شناخت آلایندههای هوا و كنترل آنها در حیطه فعالیت فارغالتحصیلان كارشناسی بهداشت محیط میباشد.
تواناییهای لازم :
رشته بهداشت محیط دارای سه جنبه بیولوژی، شیمی، فیزیك و ریاضی است و دانشجوی بهداشت محیط در صورت علاقهمندی به هر یك از زمینههای فوق میتواند در این رشته موفق گردد.برای مثال كارشناس بهداشت محیط كه به دروس فنی به ویژه مكانیك سیالات علاقهمند است، میتواند در زمینه طراحی تصفیه خانهها فعالیت كند. كارشناس علاقهمند به بیولوژی نیز میتواند در زمینه انتقال بیماریها به انسان توسط فاكتورهای زیست محیطی مطالعه و تحقیق كند و فردی كه به شیمی علاقهمند است میتواند در زمینه فرآیندهای مختلف اعم از فرآیند تصفیه آب یا فاضلاب فعالیت نماید. درواقع این رشته میتواند طیف گستردهای از داوطلبان را كه دارای علایق و توانمندیهای متفاوتی هستند، جذب خود كند. قابل ذكر است كه زمینههای فوق بیشتر در كارشناسی و مقاطع بالاتر مطرح میشود و در مقطع كاردانی كه جنبه كاربردی دارد، آنچه مهم است علاقهمندی به حفظ بهداشت محیط و آموزش این مسأله به عموم مردم است.گفتنی است كه رشته بهداشت محیط ابتدا در مقطع كاردانی دانشجو میپذیرد اما دانشجویان میتوانند تا مقطع دكترا در كشور ادامه تحصیل دهند.
موقعیت شغلی در ایران :
اگر جامعه و حكومت به بهداشت و سلامتی اهمیت دهد، فرصتهای شغلی این رشته بسیار زیاد خواهد بود چون هر جا انسان وجود داشته باشد، برای حفظ سلامت او، متخصصان این رشته باید حضور داشته باشند، اما متأسفانه در كشور ما توانمندیهای متخصصان بهداشت محیط ناشناخته مانده و از همینرو فرصتهای شغلی فارغالتحصیلان این رشته به طور كاذب كم شده است.با این وجود یك فارغالتحصیل توانمند بهداشت محیط در مقطع كاردانی میتواند در وزارت بهداشت - درمان و آموزش پزشكی و در مقطع كارشناسی در شهرداریها، سازمان آب و فاضلاب، شركتهای خصوصی طراحی تصفیهخانه آب و فاضلاب و سازمان حفظ محیطزیست فرصتهای شغلی مناسبی داشته باشد.
درسهای این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه و اصلی :
فیزیك عمومی، شیمی عمومی، آمار حیاتی مقدماتی، اصول هیدرولیك، نقشهبرداری، آموزش بهداشت، پاتوبیولوژی، اپیدمیولوژی بیماریهای واگیر، جامعهشناسی شهری و روستایی، نظام عرضه خدمات بهداشتی و درمانی.
دروس تخصصی :
شیمی و میكروبیولوژی آب و فاضلاب ، كارگاه لولهكشی آب و فاضلاب، اصول تصفیه و بهسازی منابع آب، دفع فاضلاب در اجتماعات كوچك، كاربرد موتور تلمبه در تأسیسات آب و فاضلاب، كارگاه نصب و راهاندازی و تعمیر موتور تلمبهها، حفاری و بهرهبرداری از چاه ، اصول بهداشت هوا، بهداشت مواد غذایی، بهداشت مسكن و اماكن عمومی، گندزداها، آشنایی با پرتوهاو پرتوزاها، كاربرد سموم و ناقلین ، بهداشت حرفهای ، اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری ، بهرهبرداری و نگهداری تأسیسات آب و فاضلاب ، كارآموزی در عرصه.