بارکد سایت
موضوعات مطالب
مهندسی مکانيک - جامدات
مهندسی مکانيک - سیالات
مهندسی مکانيک - ساخت و جوش
مهندسی مکانيک - خودرو
مهندسی برق - الکترونیک
مهندسی برق - مخابرات
مهندسی برق - قدرت
مهندسی عمران - عمران
مهندسی عمران - آب
مهندسی عمران - نقشه برداری
مهندسی مواد - متالورژی
مهندسی مواد - سرامیک
مهندسی کامپيوتر - نرم افزار
مهندسی کامپيوتر - سخت افزار
مهندسی شيمی - پالایش
مهندسی شيمی - معدنی و غذایی
مهندسی کشاورزی
مهندسی معماری
مهندسی منابع طبیعی
مهندسی صنايع
مهندسی هوافضا
مهندسی پزشکی
مهندسی نفت و گاز
مهندسي فناوری اطلاعات
مهندسی معدن
مهندسی نيروگاه
مهندسی رباتیک
مهندسی نساجی
مهندسی پلیمر
مهندسی راه آهن
مهندسی هسته ای
مهندسی دریا
مهندسی اپتیک و فوتونیک
نرم افزار های مهندسی
فیلم های آموزشی و مهندسی
هندبوک ها و جزوه های مهندسی
پایان نامه ها و پروژه های مهندسی
علم نانو تکنولوژی
علم کار آفرينی
علم نگهداری و تعمیرات
آشنایی با رشته های مهندسی
آشنایی با رشته های غیر مهندسی
کارشناسی ارشد - منابع و رشته ها
ورود به دانشگاه - کنکور
آموزش زبان انگلیسی
آگهی های استخدام
رایانه و اینترنت
دانلود نرم افزار
تصاویر جالب
English Articles
بخش های ویژه
کنکور 90
آشنایی با رشته های مهندسی
دانلود مقاله های پی دی اف - PDF
  نانو فناوری
  بررسی ساختار و عملكرد آلیاژهای حافظه دار در پزشكی
  پروتکل  نقطه به نقطه
  فهرست کامل خطاهای مودم هنگام اتصال به اینترنت
  تاثیر روانکار بر صافی سطح درتراشکاری آلومینیوم
  كارآفرینی چیست؟
  برج خنک کننده
  خواص دارویی و درمانی گیاهان
  Hydraulic Turbines
  نیروگاههای زمین گرمایی - لاتین
  توربین بخار - لاتین
  آشنایی با فرمت Mpeg-2
  نانو کامپوزیت های نانو ذره ای
  آشنایی با مدارهای فرمان
  170 نکته اجرایی در ساختمان
  روش های شناسایی و مقابله با موشک کروز
  سیستم های جدید ذخیره سازی انرژی در چرخ طیار
  معرفی تكنولوژی سوپرآلیاژ و میزان كاربرد آن در جهان و ایران
  موتورهای استرلینگ
  نانوحسگرها
  نقش شبیه سازی در مهندسی فرآیند
  روشهای پیاده سازی یک شبکه کامپیوتری
  17 توصیه مهم در مدیریت
  کارشناسی و کارشناسی ارشد مهندسی فناوری اطلاعات
  کانی شناسی طلا
  تاریخچه گیربکسهای اتوماتیک
  تکنولوژی جدید در عایقکاری رطوبتی ساختمان
  کامت، نخستین هواپیمای مسافربری جت جهان
  مدیریت ارتباط با مشتری (CRM)
  اتوماسیون صنعتی - Industrial automation
  نانوالکترونیک چیست؟
  شبکه های عصبی
  آزمونهای غیر مخرب (Non Destructive Testing)
  تعیین جنسیت جوجه ها پیش از تفریخ بصورت اتوماتیك
  تاریخچه هواپیما
  بازرسی کیفی مخازن تحت فشار
  آبیاری و انواع روشهای آن
  صنعت و تکنولوژی هوافضا
  روشهای تصفیه مواد نفتی
  گاز از خام تا فرآورده
جهت دانلود راحتتر فایل های بالا روی آنها کلیک راست کرده و Save Target As را انتخاب نمایید.
آمار
درباره سایت
دانشنامه مرجع مهندسی ايران - Iran Engineering Reference Encyclopedia از سال 1385-2006 در دو نسخه، تا به امروز با رویکردی علمی، در جهت ارائه مطالب کاربردی در تمام گرایش های مهندسی با بهترین کیفیت محتوایی، ویرایشی، ترتیب و دسترسی آسان و بدور از مطالب و تبلیغات شایع، کوشیده است.
شما دانشجویان و کاربران گرامی می توانید با معرفی سایت به دوستان خود و ذکر منبع نوشتار ها هنگام برداشت، از آن حمایت، و پیشرفت علمی و محتوایی دانشنامه مرجع مهندسی ايران را تضمین نمایید.

با ما در ارتباط باشید:
دریافت ها
هندبوک و جزوه های مهندسی
پایان نامه و  پروژه های مهندسی
نرم افزار های مهندسی
فیلم های آموزشی و مهندسی
جدیدترین مقاله های سایت
» طرز کار برنامه های ضد ویروس (Anti-Virus)
» آشنایی با پارامترهای مودم TD-LTE، شامل RSRP، RSRQ، RSSI، CINR
» کتاب نقشه کشی برق ساختمان + دانلود
» آشنایی با برخی از پر کاربردترین مخفف های دنیای کامپیوتر و اینترنت - Computer Abbreviations
» حل مسائل پیچیده ریاضی با نرم افزار Matbasic 1.29 + دانلود
» استفاده از فوران گیرهای سطحی به همراه سیستم ESG در سکوهای نیمه شناور حفاری
» آموزش نصب VMware ESXi 5.0 + دانلود به صورت PDF
» مصارف عمده تيتانيوم در صنعت
» پلاتين یا نقره كوچك
» آشنایی با محيط زيست دریای خزر
» آشنایی با مؤسسه ملی اقیانوس شناسی
» روش های عمده استخراج طلا
» ویژگیهای شیمیایی آب دریای خزر
» تکنیک های تند خوانی
» مدیریت کیفیت – ISO 9001 QMS
» درخواست پیشنهاد یا RFQ چیست؟ - Request for Quotation
» Invent Your Own Computer Games with Python
» ترکهای سطوح بتنی - Cracks in concrete surfaces
» نگاهی به بیماری مایکوپلاسمای پرندگان
» اهمیت پرورش گیاهان دارویی در فضای سبز شهری
» مروری بر پیشینه آلودگی هوا، منابع و راههای پیشگیری
» 9 روش برای طراحی موفق آرم تجاری
» روش های تعیین محل ایستگاه ها برای پمپاژ آب
» استاندارد W3C و معتبر سازی کدهای HTML
» تاریخچه ی پیدایش ساختمان های غلافی - ساختمان اپرای سیدنی
» کتاب راهنمای کامل خط فرمان در سیستم عامل لینوکس
» عیوب ناشی از ماسه داغ در خطوط قالبگیری با ماسه تر‏
» آشنایی با کابل HDMI و انواع آن
» مبردها و مواد سرمازا
» تعیین دوره مطلوب فعالیتهای نت پیشگیرانه
World Engineering
Discovery Science
Engineering Global
Try Engineering
the Code Progect
National Geographic
مقاله های پربازدید
» اتوماسیون صنعتی
» تعریف ماشینکاری الکتروشیمیایی
» دمای بین پاسی در جوشکاری
» شناسایی از طریق فرکانس رادیویی
» اندروید چیست؟
» 160 نكته در مدیریت
» مهندسی مجدد
» نرم افزارهای برتر مهندسی مکانیک
» شش سیگما چیست؟
» مخفف ها در مهندسی شیمی
» تکنولوژی کابلها در صنعت برق
» جوشكاری فولادهای آستنیتی منگنز
» لغات تخصصی پر کاربرد کامپیوتر
» انتقال دهنده های پنوماتیكی
» مراحل تمایزفیزیولوژیکی جوانه
» مبانی زمین شناسی ساختمانی
» دانلود کتاب آموزش اسکیس و راندو
» تحلیل کامپیوتری سازه ها
» مقدمه ای بر بتن الیافی
» تعریف متره و برآورد و انواع آن
» تاریخچه ساخت و کاربرد بتن سبک
» توربو شارژرها چگونه کار می کنند؟
» اهمیت رمزنگاری در امنیت شبكه
» استفاده از آب پنیر در تغذیه طیور
» تاریخچه نگهداری و تعمیرات
» پل ها و انواع آن
» كاربردهای قیر زغال سنگی
» تکنولوژی حفاری نفت و گاز با لیزر
» خواص و نحوه ی تولید الیاف کربنی
» باران اسیدی
» معرفی نسل های مختلف جنگنده ها
» روشهای تحلیل دینامیکی
» معماری ارگانیک
» جوشكاری زیر آب
» اصطلاحات انگلیسی هیدرولوژی
» پدیده کرونا
» تجهیزات حفاظت الکتریکی
» تجهیزات پستهای فشار قوی
» آموزش شبكه
» ترمزهای هواپیماهای جت
» پلاستیك های زیستی
» انرژی زمین گرمایی
» گریس و ساختار آن
» سازه های ماکارانی
» سیستم های رادیوئی تروپوسکتر
» برج های خنك كننده
» مدیریت زنجیره تامین چیست؟
» بررسی خصوصیات بتن اسفنجی
» جوشکاری لیزری
» پست مدرنیسم
» موشک باستیک
» سوگند نامه مهندسی
» مدیریت حفاظت بتن
» نرم افزار ویکیپدیا آفلاین فارسی
» تشریح کامل مراحل پی سازی
» واکسیناسیون در طیور
» اصول کار کوره
» انواع روشهای لیچینگ
» الکترو موتور وعیب یابی آن
» ماشینهای الکتریکی
» كود دهی گیاهان گلخانه ای
» اصول محاسبات بارهای برودتی
» آزمونهای غیر مخرب
» انواع سوخت موشکها
» مدیریت زنجیره تامین چیست؟
» برج های خنك كننده
» بررسی خصوصیات بتن اسفنجی
» اهداف واحد کنترل کیفیت در معدن
» انتقال دهنده های پنوماتیكی
» راهنمای تشخیص معایب پیستون
» روشهای تصفیه مواد نفتی
» تحلیل کامپیوتری سازه ها
» مبانی زمین شناسی ساختمانی
» مشکل پیچیدگی در جوشکاری
لینك دوستان
امکانات
گرایش های علمی و تحصیلی کاربران





RSS
My Tinylink
دانشنامه مرجع مهندسی ایران در زمینه های مهندسی مکانیک، مهندسی برق، مهندسی عمران، مهندسی کشاورزی، مهندسی کامپیوتر، مهندسی صنایع، مهندسی متالورژی و مواد، مهندسی شیمی و پلیمر، مهندسی نفت، مهندسی نساجی، مهندسی هوافضا، مهندسی رباتیک، مهندسی فناوری اطلاعات، مهندسی معماری، مهندسی پزشکی، مهندسی معدن، مهندسی راه آهن، مهندسی نیروگاه و زمینه های علمی نانو تکنولوژی، کارآفرینی، نگهداری و تعمیرات، آشنایی با رشته های مهندسی و غیر مهندسی، مجموعه ای ازرشمند و علمی برای تمام مهندسان و همه علاقه مندان این حوزه ها می باشد.
تبلیغات
نخستین سرویس کوتاه کننده لینک در ایران
ابزار های مهندسی سرویس خبر خوان

مهندسی مکانیک مهندسی برق مهندسی عمران مهندسی کشاورزی مهندسی مواد مهندسی کامپیوتر مهندسی شیمی مهندسی هوافضا مهندسی صنایع مهندسی معماری مهندسی نفت مهندسی فناوری اطلاعات مهندسی پزشکی مهندسی نساجی مهندسی معدن مهندسی رباتیک
Drilling Data Handbook Download        Moving to Microsoft Visual Studio 2010       Handbook Highway Engineering       کتاب فارسی آموزش اسکیس و راندو       Advances in Mechanics of Solids       Modern Design Magazine #1
مقدمه
از لغات بهره وری و عملکرد به طور متداول در حوزه های علمی و تجاری استفاده می شود، اگرچه به ندرت تعریف یا توضیح مناسبی از آنها ارایه شده است.در حقیقت این لغات اغلب گیج کننده اند و با واژگانی چون کارایی،اثربخشی و سوددهی، مترادف در نظر گرفته می شوند(سینک و توتل، ۱۹۸۹؛ چو، ۱۹۸۸؛سومانث، ۱۹۹۴؛ کاس و لویز، ۱۹۹۳؛ توماس و بارون، ۱۹۹۴؛جکسون و پیترسون، ۱۹۹۹). دستورالعملهای سنجش و بهبود نیز اغلب بدون درک واضح از آنچه باید اندازه‌گیری شود و بهبود یابد اجرا می گردند.این رویکرد عمل گرا نسبت به بهبود، فرصت فهم کامل و سپس به حد اکثر رساندن عوامل اساسی و موثر در رقابت پذیری و موفقیت را به سادگی از بین می برد.
مطمئنا در محافل علمی،داشتن واژگان و دستور زبان مشترک در تضمین ارتقای درک مشترک، بنیادین و قوی، سودمند است.

بهره وری؛ واژه ای چند بعدی
بیش از دو قرن پیش، لغت بهره وری برای اولین بار به وسیله «کویزنی» (۱۷۶۶)در یک مجله کشاورزی استفاده شد.از آن زمان تاکنون این لغت در موارد مختلف و سطوح گوناگون، به ویژه در رابطه با سیستم های اقتصادی به کار رفته است(تانژن، a2002). چنین استدلال می شود که بهره وری یکی از مهمترین متغیرهای تاثیر گذار بر فعالیتهای اقتصادی- تولیدی است(سینگ و دیگران۲۰۰۰). مثلا «گراسمن» (۱۹۹۳) درباره بهبود بهره وری که یکی از مزیتهای کلیدی برای رقابت پذیری در بنگاههای اقتصادی است، چنین اظهار نظر می‌کند:
شرکتها بایستی بدانند که یکی از سلاحهای اصلی آنان برای دستیابی به مزیتهای قیمت و کیفیت در رقابت با دیگران، درآمدهای حاصل از بهره وری است.
علی رغم این حقیقت که بهره وری به عنوان یکی از حیاتی ترین عوامل تاثیرگذار بر رقابت‌پذیری شرکتهای تولیدی درنظر گرفته می‌شود، بسیاری از پژوهشگران معتقدند بهره‌وری در اولویت اول قرار ندارد و کسانی که بر فرایند تولید تاثیر دارند، آن را به دست فراموشی سپرده اند(سینگ و دیگران ۲۰۰۰؛ سینک و توتل، ۱۹۸۹؛برومن، ۲۰۰۴). یکی از دلایل این امر، فقدان توافق مشترک درباره معنای واقعی این واژه است. اگرچه این لغت به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد،اما اغلب درست فهمیده نمی شود، و این امر به نادیده گرفته شدن بهره وری، یا حتی تصمیم گیری بر خلاف آن منجر می شود(تانژن۲۰۰۲؛فورستر،۱۹۹۳). «چو» (۱۹۸۸) معتقد است اگرچه مفهوم بهره وری از مدتها پیش وجود داشته است،اما تعداد قابل توجهی از افرادی که هر روزه درباره بهبود بخشیدن به کارایی واحدهای صنعتی تصمیم گیری می کنند، نمی‌دانند چگونه به این سوال ساده که بهره‌وری چیست پاسخ دهند. بیجورکمن(۱۹۹۱) پیشنهاد می کند که تصمیم گیریهای مربوط به بهبود بهره وری، اغلب براساس عقاید شخصی به جای یک دیدگاه مشترک و عمومی انجام می‌شود.
یک بازنگری نسبتا ساده از ادبیات نشان می دهد:
_ کسانی که واژه بهره وری را به کار می‌بندند‌، به ندرت آن را تعریف می کنند.
_ از تعابیر متعدد این واژه و همچنین پیامدهایی که بر اثر این اختلافات ایجاد می شود، آگاهی کامل ندارند.
_ برای واژه بهره وری تعاریف و رویکردهای لغوی و همچنین ریاضی وجود دارد.
همه اینها نشان می دهد بهره وری واژه ای چند بعدی است، که معنی آن می تواند بسته به زمینه ای که در آن استفاده می شود،متفاوت باشد. در هر صورت این واژه ویژگیهای کلی مشترکی را نیز دربر می گیرد. در مهندسی صنایع، بهره وری به طور کلی به صورت رابطه بین ستانده (مثلا کالاهای تولید شده)به درونداد (مثلا منابع مصرف شده) در فرایند تولید تعریف می‌شود (سومانث، ۱۹۹۴). اگرچه اختلاف نظرهای متعددی درباره همین نسبت اولیه[یعنی برونداد/درونداد] وجود دارد، اما دروندادها و بروندادها اغلب آنقدر “گسترده” هستند که این تعریف از بهره وری را مفید می سازند. جدول شماره یک برخی از این اختلافات را که ناشی از کاربرد این واژه از دیدگاههای مختلف است، نشان می دهد(توماس،بارون ۱۹۹۴).
هدف تعاریف لغوی بهره وری،توضیح مفهوم آن است. تعاریف لغوی مفید هستند، چراکه می‌توانند «معیاری» را برای ایجاد دیدگاهی مشترک از اهداف سازمان به وجود آورند. آنها همچنین می توانند برای تعیین و توضیح اهداف راهبردی سازمان مورد استفاده قرار گیرند(بیجورکمن،۱۹۹۱).
از سوی دیگر، تعاریف ریاضی می توانند به عنوان بنیانی برای اندازه گیری عملکرد مورد استفاده قرار گیرند، بخصوص هنگامی که هدف اصلی، بهبود بهره وری(نه توضیح آن) است. از آنجایی که تبدیل تعریف لغوی به تعریف ریاضی مشکل است، تعاریف ریاضی همیشه تمامی ویژگیهای مفهوم بهره وری را دربر نمی گیرند، و موقع تبدیل مفهوم بهره‌وری به تعاریف ریاضی،مسلما فقط قسمتی از معنای«واقعی» بهره وری نشان داده می شود، و همین امر موجب بروز اختلاف نظرهایی می‌شود. «برومن» (۲۰۰۴) پیشنهاد می کند برای اینکه بتوان ویژگیهای یک تعریف ریاضی را ارزیابی کرد، ضروری است که بدانیم این تعریف ریاضی مربوط به کدامیک از مفاهیم و تعاریف بهره وری است.
«برنولاک» (۱۹۹۷) توضیح لغوی سودمندی از بهره وری ارایه می دهد که به تولید مربوط می شود:
بهره وری به این معناست که تا چه حد از منابع مورد استفاده تولیدات خوبی داشته ایم. اگر با استفاده از منابع ثابت کالاهای بیشتر یا بهتری تولید کرده ایم، یا اگر همان اندازه کالا را با استفاده از منابع کمتری تولید کرده ایم، بهره‌وری را افزایش داده ایم. «منظور از منابع، تمامی منابع انسانی و فیزیکی است، مثلا افراد تولید کننده کالا یا ارایه دهنده خدمات، همچنین داراییهایی که کارکنان می توانند با آنها کالایی را تولید کنند یا خدماتی را ارایه دهند. منابع مورداستفاده شامل زمین، ساختمان، تجهیزات و ماشین آلات ثابت و متحرک، ابزار، مواد خام، اموال و دیگر داراییهای موجود است.»
این تعریف دارای دو ویژگی مهم است. اول اینکه، بهره وری رابطه بسیار نزدیکی با نحوه استفاده و در دسترس بودن منابع دارد. به طور خلاصه بهره وری یک شرکت در صورتی که منابع آن به درستی مورد استفاده قرار نگیرد، یا اگر کمبودی در هر یک از آنها وجود داشته باشد،کاهش می یابد. دوم، بهره وری به شدت با ایجاد ارزش ارتباط دارد. بنابراین، بهره وری بیشتر هنگامی به دست می آید که فعالیتها و منابع در یک فرایند تولیدی به ارزش کالاهای تولید شده بیفزایند. بنابراین می توان به این نتیجه مهم دست یافت که به منظور بهبود بهره‌‌وری بایستی ضایعات حذف گردند. وجود ضایعات مخالف بهره وری است.
برومن(۲۰۰۴) به تشابهات ذاتی بسیاری از تعاریف بهره وری اشاره می کند، به این معنا که به نظر می رسد محتوای اصلی همه آنها مشابه باشد. قبادیان (۱۹۹۰) نیز پیشنهاد می‌کند،تمامی تعاریف مشابه[بهره وری] در سه گروه بزرگتر طبقه بندی شوند:
۱)مفهوم فنی:رابطه بین نسبتهای برونداد به دروندادهایی که برای تولید آن برونداد استفاده شده است.
۲)مفهوم مهندسی:رابطه بین برونداد واقعی و برونداد مورد انتظار در یک فرایند.
۳)مفهوم اقتصادی:کارایی تخصیص منابع.
ملاحظات
یکی از اشتباهات متداول، مترادف دانستن بهره وری با تولید- یعنی مقدار محصول تولید شده یا خدمت ارایه شده است (استینر، ۱۹۹۷؛برنولاک، ۱۹۹۶). به این معنی که افزایش تولید موجب افزایش بهره وری می‌شود. این امرضرورتا صحیح نیست. بهره‌وری یک مفهوم نسبی است:نمی توان گفت که بهره وری افزایش یا کاهش یافته است، مگر اینکه مقایسه ای صورت گیرد،یا تغییرات آن نسبت به یک «استاندارد» در یک نقطه معین از زمان(که می‌تواند مثلا استانداردهای یک رقیب یا سازمان دیگر باشد) و یا تغییرات آن در طول زمان محاسبه شود. به علاوه همانگونه که میسترک و دیگران (۱۹۹۲)اظهار کردند، اساسا بهره وری می تواند به وسیله پنج رابطه مختلف بهبود یابد:
۱)برونداد افزایش یابد با سرعتی بیش از درونداد؛ افزایش درونداد به تناسب کمتر از افزایش برونداد است(رشد مدیریت شده)
۲)برونداد بیشتر از درونداد ثابت(با هوشمندانه کار کردن)
۳)برونداد بیشتر با کاهش درونداد(ایده آل است)
۴)برونداد ثابت با دروندادهای کمتر(کارایی بیشتر)
۵)کاهش برونداد اما کاهش بیشتر درونداد،کاهش درونداد به تناسب بیش تر از کاهش درونداد است(کاهش مدیریت شده).
بیشتر فرایندهای تبدیل در یک شرکت از طریق چند نوع درونداد تغذیه می‌‌شوند (مثلا نیروی کار،سرمایه،مواد خام و انرژی)و بیش از یک برونداد تولید می‌‌کنند (مثلا محصول الف، محصول ب). این امر محاسبه بهره وری را پیچیده می سازد (کوروساوا،۱۹۹۱).
«برومن» به این مشکل به صورت مشکل سنجش پذیری اشاره می کند با تاکید بر این نکته که همه متغیرهای یک فرایند براساس یک استاندارد یا واحدهای مشابه قابل اندازه گیری نیستند(برومن،۲۰۰۴).تلاش برای یافتن شیوه مناسب، برای حل مشکل سنجش پذیری به ایجاد انواع مختلف اندازه گیری بهره وری و شیوه های تجمعی[برای محاسبه] دروندادها و بروندادها با استفاده از وزن دهی منجر شد. برخی از این اندازه گیریها، مجموعه کوچکی از دروندادها- [یعنی] بهره وری جزیی را می‌سنجند؛دیگران می کوشند تمامی درونداد ها را درنظر گیرند-بهره وری کل( کریج و هریس ،۱۹۷۳؛گراسمن،۱۹۹۳؛سومانث، ۱۹۹۴؛هانولا،۱۹۹۹).
به علاوه، اگرچه مفهوم بهره وری-برای سازمانهای تولیدی –به پدیده های فیزیکی مربوط می شود(بروندادهای حاصل از فرایند تولید)، اما به صورتهای گوناگون، و به شکل واحدهای پولی یا فیزیکی نیز بیان می شود.
«گلد» (۱۹۸۰)پیشنهاد می کند که اندازه گیری«کارایی»فیزیکی یک فرایند تولیدی(یا هر فرایند اقتصادی دیگری)غیر ممکن است، چرا که هیچ راه حل فیزیکی متداولی، برای ترکیب انواع مختلف دروندادها و اندازه گیری آنها با یک مقیاس وجود ندارد.
درنتیجه،معنای بهره وری بسته به اینکه در چه زمینه ای مورد استفاده قرار گیرد،متفاوت است.مثلا، دیدگاه راهبردی نسبت به بهره‌وری در میان مدیران ارشد، معمولا با دیدگاه عملیاتی متصدیان خطوط مونتاژ متفاوت است.این استدلال نشان می دهد که بایستی بهره وری هر سطح، متفاوت از سطوح دیگر اندازه گیری شود و راههای افزایش بهره وری مربوط به همان سطح ارایه شود. یک نمونه از طبقه بندی سطوح مختلف درون یک شرکت عبارت است از:
_ هر یک از ماشین آلات یا سیستم تولیدی؛
_ عملیات تولیدی، مثلا مونتاژ؛
_ کارخانه؛
_ تمامی کارخانجات متعلق به یک شرکت(گرووین، ۱۹۸۷)
سوددهی
شاید مهمترین دلیل شرکتها برای چشم پوشی از اهمیت بهره وری، این موضوع باشد که آنها اغلب بهره وری و سوددهی را مترادف با یکدیگر می دانند. هیچ دلیل منطقی برای انکار وابسته بودن بهره وری و سوددهی به یکدیگر وجود ندارد، اما این دو لزوما همیشه به یکدیگر مرتبط نیستند(وست، ۱۹۹۹). به طور کلی واژه سوددهی برترین هدف برای رشد و موفقیت هر کسب و کاری است؛ سوددهی می تواند به شکل نسبت بین درآمد و هزینه(مثلا،سود/داراییها) تعریف شود. اگرچه نسبت سوددهی اساسا به نیازهای ذی نفعان(به عنوان مهمترین سود) مربوط می شود، بسیاری از پژوهشگران ادعا می کنند که استفاده زیاد از نسبتهای پولی می تواند مضراتی را در پی داشته باشد. مثلا، می تواند موجب کوتاه نگری یا نادیده گرفتن نظرات مشتری شود(گالیانی و دیگران،۱۹۹۷ ؛جادو و دیگران، ۱۹۹۷؛کاپلان و کوپر،۱۹۹۸). «گرونبرگ» (۲۰۰۴)استدلال می کند، از آنجایی که سودده بودن یکی از نتایج فعالیتها و فرایندهای عملیاتی است، نه یکی از عوامل دخیل در آنها،در نتیجه سوددهی تاثیر مستقیمی بر بهبود اهداف ندارد.
واضح است که سوددهی می تواند به دلایلی که کمتر با بهره وری ارتباط دارد، تغییر کند، مثلا، تورم قیمت یا هزینه(برنولاک، ۱۹۹۶) و دیگر شرایط بیرونی، ممکن است هیچ ارتباطی با استفاده کارامد از منابع [یعنی بهره وری]نداشته باشد، [اما بر سوددهی تاثیر مستقیم دارد] (استینر،۱۹۹۷). این موضوع به نوبه خود موجب شد پژوهشگران به بحث درباره اینکه بهره وری می تواند نسبت به سوددهی معیار مناسب تری برای پایش میزان تعالی تولید در بلند مدت باشد،بپردازند، چرا که سوددهی می تواند در کوتاه مدت تحت تاثیر عوامل مختلف قرار گیرد (میلر، ۱۹۸۴).
«میلر» (۱۹۸۴)یکی از اولین کسانی بود که درباره این موضوع به تفصیل بحث و بررسی کرد. او توضیح داد که چگونه می توان سوددهی و بهره وری را از طریق تعدیل قیمت، متمایز کرد، البته تعدیل قیمت به صورت نسبت قیمت هر واحد به هزینه های آن واحد تعریف می شود. عبارت سوددهی= بهره وری+تعدیل قیمت، می تواند به روشهای مختلف بیان شود اما این فرمول به شکل ساده به این معنی است که بهره وری به صورت تعداد برونداد به ازای هر یک از دروندادها تعریف می‌شود، درحالی که، تعریف سوددهی، قیمت هر واحد برونداد به هزینه های هر واحد درونداد است (برنولاک، ۱۹۹۷). سازمانها بایستی نسبتهای بهره وری و سوددهی را به گونه ای با یکدیگر ترکیب کنند که علتهای واقعی افزایش سود به روشنی مشخص شود.
عملکرد
طبق نظر «توماس و بارون» (۱۹۹۴) بسیاری از کسانی که ادعا می کنند درباره بهره وری بحث و بررسی کرده اند،در واقع به مباحث کلی تری همچون عملکرد پرداخته اند. اگرچه بهره وری واژه ای چند بعدی است، اما بایستی به خاطر داشت که مفهوم خاصی است که به طور نسبی با نسبت بین ستانده و داده مرتبط است.از سوی دیگر، عملکرد، اصطلاح گسترده تری است که تمامی جنبه های اقتصادی و اجرایی، هر دو را دربر می گیرد. عملکرد، تقریبا شامل تمامی اهداف رقابت پذیری و تعالی تولید است و به هزینه، انعطاف پذیری، سرعت، قابلیت اعتماد یا کیفیت مربوط می شود(شکل شماره ۱). بعلاوه، عملکرد می تواند به صورت چتری برای همه مفاهیمی که موفقیت و فعالیتهای تمامی شرکتها را دربرمی گیرد، توضیح داده شود. با این حال، انواع عملکردی که یک شرکت خاص می کوشد،با موفقیت به انجام رساند، بسیار خاص همان شرکت است. اسلک و دیگران (۲۰۰۱) موارد زیر را به عنوان ویژگیهای ضروری عملیات و عملکردهای والایی دانستند که هدف تمامی شرکتها دستیابی به آنها است:
_ عملیات با کیفیت بالا، با دوباره کاریها،وقت و تلاش را به هدر نمی دهد و مشتریان داخلی این عملیات ها از خدمات ناقص ناراضی نیستند.
_ عملیات سریع، میزان کالای موجود در جریان فرایند تولید و همچنین عملیات جزیی و اداری را کاهش می دهد.
_ عملیات قابل اطمینان، به تحویل محصول درست طبق برنامه ریزی قبلی تکیه دارد. این امر توقف بیهوده را حذف می‌کند و اجازه می دهد دیگر عملیات جزیی با کارآمدی بیشتری اجرا گردند.
_ عملیات انعطاف پذیر، [این قابلیت را دارد که] با شرایط در حال تغییر به سرعت و بدون ایجاد اختلال در عملیاتهای دیگر، منطبق شود. در صورتی که عملیات های جزیی انعطاف پذیر باشند، می توانند به سرعت و بدون اتلاف وقت و ظرفیت، وظایفشان را تغییر دهند.
_ اجرای عملیات با هزینه کم، که منجر به سود بیشتر می شود و همچنین برای شرکت این امکان را فراهم می سازد که محصولاتش را با قیمت رقابتی به فروش برساند.
اجرای عملیات با ویژگیهایی که توضیح داده شد، موجب تحقق اهداف عملکرد، بخصوص اهداف مربوط به کیفیت می‌شود، و برخی از پژوهشگران کیفیت را بخشی از مفهوم بهره وری می دانند(برای مثال، می‌توانید به ال-دارب، ۲۰۰۰ مراجعه نمایید). اگرچه مفهوم کیفیت اغلب در یک زمینه بسیار وسیع، به فرایندها و محصولات هر دو و همچنین عوامل ملموس و ناملموس مربوط می گردد. درست است که بهبود کیفیت و تولید محصولات بدون -نقص به بروندادها می افزاید، اما نباید کیفیت در مفهوم بهره وری جای داده شود. کیفیت و بهره وری اغلب لازم و ملزوم یکدیگرند، اما آنها دو مفهوم مجزا هستند.
کارایی و اثربخشی
اصطلاحات کارایی و اثربخشی کاربرد واژگان علمی یا فنی این رشته را پیچیده تر می سازد. این لغات اغلب با یکدیگر اشتباه گرفته می شوند. اگرچه همانگونه که سینک و توتل(۱۹۸۹) بیان کردند،اثربخشی معمولا به بیان ساده به صورت «انجام کارهای درست» و کارایی «انجام درست کارها» تعریف می شــود. مثالهای بسیاری از تعاریف دیگر در جدول شماره ۲ ارایه شده است. به هر حال، بیشتر پژوهشگران موافقند که کارایی به شدت با استفاده از منابع مربوط می شود و اســــاسا بر مخرج کسر بهره وری(دروندادها) تاثیر می گذارد. توضیح بیشتر این که، کارایی عموما به صورت حـــداقل منابعی که از لحاظ نظری برای به گـــردش درآمدن عملیات مورد نظر در یک سیستم مورد نیاز است، در مقایسه با مقدار منابعی که حقیقتا مورد استفاده قرار گـــرفته است،تعریف می‌شود.
به علاوه،اندازه گیری میزان کارایی چه براساس زمان، پول یا هر واحد دیگری که باشد، تقریبا آسان است. همچنین کارایی بسیار مشابه مفهومی است که از آن به عنوان نرخ مصرف(یعنی میزان استفاده)یاد می کنند،به این معنا که در عمل چه مقدار وسایل و تجهیزات در مقایسه با حداکثر آن استفاده شده است.
از سوی دیگر، اثربخشی اصطلاحی است که بیشتر مورد استفاده قرار گرفته است و در بیشتر موارد تعیین کمیت آن بسیار مشکل است. اثربخشی، اغلب به ایجاد ارزش برای مشتری مربوط است و اساسا صورت کسر بهره‌وری (بروندادها) را تحت تاثیر قرار می دهد.یک تعریف ساده و مناسب از اثربخشی عبارت است از«توانایی دستیابی به یک هدف معین» یا «میزانی که نتایج مورد نظر تحقق یافته اند». چنین تعاریفی به یک مفهوم جالب[از اثربخشی] منجر می شود: معمــولا هیچ محدودیتی برای میزان اثربخش بودن سازمان وجود ندارد.
«جکسون» (۲۰۰۰) بیان می کند که تنها تمرکز بر کارایی نمی تواند راه پر ثمری برای افزایش بهره وری باشد. متاسفانه این تمرکز صرف اغلب در صنایع انجام می‌شود، بخصوص هنگامی که فعالیتهایی برای کاهش قیمت [محصولات/خدمات] صورت می گیرد. به هر حال، مجموع کارایی و اثربخشی بالا در فرایند تولید محصول، به بهره وری بالا منجر خواهد شد. بنابراین، ممکن است یک سیستم اثربخش، کارایی نداشته باشد، و یا امکان دارد که یک سیستم کارا، اثربخش نباشد(تانژن، b2002).
مدل سه P
در مدل سه P (سوددهی PROFITABILITY) (عملکرد PERFORMANCE)‌ (بهره‌وری PRODUCTIVITY) دیدگاهی کلی از چگونگی ارتباط اصطلاحات متداول در این رشته، نشان داده شده است(شکل ۲). این مدل براساس توضیحات واژه شناسی در بخشها و مثالهای قبلی و چگونگی ارتباط آنها با یکدیگر ارایه شده است. به این شیوه تفاوتهای اساسی میان این اصطلاحات به سادگی از بین می رود.
بهره وری هسته مرکزی مدل سه P و دارای تعریف عملیاتی نسبتا ساده، یعنی رابطه بین کمیت برونداد(یعنی، محصولاتی که به درستی تولید شده اند و دارای ویژگیهای مورد نظر هستند) و کمیت درونداد(یعنی، تمامی منابعی که در فرایند تولید مصرف شده اند) است. ذکر یک نکته بسیار مهم در اینجا ضروری است که، اگرچه اندازه گیری کمیتهای مختلف با یک استاندارد مشکل است، اما مفهوم بهره وری یک پدیده فیزیکی محض است و بنابراین، باید در قالب یک کمیت سوددهی و به صورت رابطه بین برونداد و درونداد دیده شود،البته بهره وری یک رابطه پولی است که شامل تاثیرات عوامل مربوط به قیمت (مثلا تعدیل قیمت) نیز می شود. عملکرد چتری است برای تعالی، سوددهی و بهره‌وری و همچنین عوامل دیگری همچون کیفیت، سرعت، تحویل به موقع و انعطاف پذیری را که به قیمت مربوط نمی شوند، دربرمی گیرد. اصطلاحات اثربخشی و کارایی، وقتی که با آن سه اصطلاح دیگر استفاده می شوند، عملکرد چندگانه ای دارند. اثربخشی، میزان تحقق نتایج مورد نظر را نشان می دهد؛ و کارایی این که منابع چقدر خوب در فرایند تبدیل استفــــاده شده‌‌اند.
نتیجه گیری
«سینک» و «توتل» (۱۹۸۹) معتقدند تعاریف، برای کاهش سردرگمی مهم و ضروری هستند،اما اغلب به فراموشی سپرده می شوند:
«این رشته پر از متخصصانی است که اصلا مدل مفهومی ندارند و تعاریف عملیاتی ضعیفی دارند؛ و مملو از دانشمندانی که مدل های مفهومی ضعیفی دارند و اصلا تعاریف عملیاتی ندارند. در نتیجه، بدون توجه به شیوه های گوناگون اندازه گیری عملکرد و بهبود، سردرگمی در ادبیات و عمل وجود داشته است».
این مقاله سعی کرد تا از طریق توضیح معانی بنیادین اصطلاحاتی که به طور متداول در رشته مدیریت بهره وری و عملکرد استفاده می شوند،این سردرگمی را کاهش دهد.اگرچه باید این حقیقت را پذیرفت که مردم این واژه ها را به شیوه های گوناگون تعبیر و تفسیر می کنند. ایجاد یک دستور زبان مشترک کار ساده ای نیست، بخصوص با گستره ای از اصطلاحاتی که مدتهای مدیدی است که بدون این دستور زبان مشترک، مورد استفاده همگان قرار گرفته‌‌!


نوع مطلب : مهندسی صنايع
نوشته شده در پنجشنبه ۱۸ آذر ۱۳۸۹ توسط SMSM |           |
تبلیغات
آی پی خود را ببنید
بازی فکری: تست تمرکز
بازی شطرنج آنلاین