یکی دیگر از روش های تحت فشار، روش پیشرفته است که خود شامل عقربه ای، تفنگی و چرخ های گردان است . حال به اختصار به توضیح ادامه ی روش ها می پردازیم:

روش های پیشرفته:

عقربه ای
در این روش آب به وسیله ی پمپاژ از طریق لوله ی عمودی وارد یک لوله ی تقریبا افقی می شود که طول آن ممکن است به یک کیلومتر برسد . این لوله که بر روی آن، در فواصل معین نصب شده است روی شاسی قرار گرفته و در فواصل معین در هر نقطه دو چرخ با زمین ارتباط برقرار می کند. لوله ی تشکیلات افقی به صورت شعاع دایره به حرکت در می آید و بسته به طول آن مساحتی برابر چند هکتار تا بیش از 100 هکتار را در یک دوره آبیاری می کند.

تفنگی
در این روش یک شلنگ کلفت طولانی به طول 500-200 متر به دور قرقره ای پیچیده می شود. یک سر شلنگ به آبپاش خیلی بزرگی که بر روی سه پایه ی چرخ داری قرار می گیرد و آب ار طریق پمپاژ با فشار زیاد از سر دیگر وارد شلنگ می شود . آب ضمن اینکه وارد آبپاش می شود دستگاه دیگری را به حرکت در می آورد و ضمن پاشیدن آب شلنگ به سوی دیگر مزرعه کم کم جمع می شود.پس از جمع شدن قرقره توسط تراکتور به سمت دیگر مزرعه برده می شود و با تکرار این عمل تمام مزرعه آبیاری می شود.

چرخ های غلطان
در این روش آب از طریق یک لوله ی رایزر وارد لوله ای می شود که بر روی آن در فواصل معینی آبپاش نصب شده است و این لوله از وسط تعداد زیادی چرخ های فلزی عبور می کند و این چرخ ها با موتور کوچکی که در وسط نصب شده است به حرکت در می آید.

روش ها ی قطره ای
در این روش آب از منبع یا استخر وارد یک لوله ی آبرسان شده و از آنجا به یک دستگاه کنترل مرکزی یا head وارد می شود. در head به وسیله ی شنگیر یا سیلکون شن و ماسه ی آن گرفته می شود و به وسیله ی فیلتر های توری مواد معلق جدا می شوند. از طریق تانک کود, کودها و سموم محلول در صورت نیاز اضافه می شوند و فشار آب از طریق شیر, فشار سنج و فشار شکن تنظیم می شود، سپس آب وارد لوله ی اصلی می شود, بعد وارد لوله های فرعی می شود. روی هر لوله ی فرعی تعدادی لوله ی جانبی نصب می شود که روی آنها در فواصل معینی که بسته به نوع گیاه فرق می کند قطره چکان نصب شده است. و به این ترتیب آب از منبع به پای بوته ی گیاه می رسد لذا راندمان آب آبیاری 100% و حجم آب قابل کنتر ل است .
چگونه آب دهیم تا حداکثر بهره وری را داشته باشیم؟
با توجه به نکات و سوا ل های مطرح شده چنانچه میزان آب مصرفی گیاه، زمان آبیاری مشخص باشد و روش آ بیاری صحیح انتخاب شده باشد حداکثربهره وری و راندمان وجود خواهد داشت.
به طور کلی به منظور حداکثر سازی بهره وری توجه به نکات زیر خالی از لطف نیست:1- راندمان انتقال، کانال های انتقال دهنده ی آب کوتاه و مستقیم شوند . آنها را خوب بسازیم و بکوبیم و روی آنها مالچ بریزیم و از عبور تراکتور و حیوان جلوگیری کنیم، کانال ها را پوشش دار و بتنی کنیم و ...
2- از سیستم ها ی آبیاری استفاده کنیم که آب را یکنواخت تر در سطح مزرعه توزیع کند . دیواره ها را بالا ببریم تا آب سرریز نکند، محل اتصالات را تعمیر کنیم تا آب در اثر نشت از بین نرود.
تا حد ممکن از یک کانال استفاده شود . از رواناب سطحی حاصل از آب آبیاری به منظور آبیاری مزاررع پایین دست استفاده شود, از آب زه کشی استفاده شود و تا حد ممکن کمتر آب تلف شود.
قطعات اراضی را یکپارچه کنیم، آنها را صاف و تسطیح کنیم و از کشت های خود مصرفی جلوگیری کنیم و ...
3- راهکارهای مدیریتی و زراعی, آب را در زمینی مصرف کنیم که خاکش حاصلخیز باشد، آبیاری را زمانی انجام دهیم که رطوبت خاک به حد مجاز تخلیه ی رطوبتی رسیده باشد، از آبیاری قطعات بدون پوشش گیاهی خودداری کنیم, کشت دارای تراکم مناسب باشد, آب زمانی به زمین داده شود تا به مصرف تولید برسد( بحث اقتصادی)
عملیات خاکورزی در جهت ذخیره ی رطوبت باشد, سطح خاک را خراش دهیم و از کود ها ی شیمیایی استفاده کنیم، دور آبیاری را با توجه به شرایط آب و هوایی و مرحله ی رشد گیاه تغییر دهیم. عمق آب آبیاری را متناسب با میزان توسعه ی ریشه ی گیاه تنظیم کنیم.
با ایجاد مالچ مناسب روی سطح خاک از میزان تبخیر بکاهیم, با تغییر تاریخ کاشت میزان مصرف آب را کم کنیم, از مواد ضد تعرق استفاده کنیم و ...
4- مشکلات فرهنگی, به دلیل وجود تفاوت ها از نظر اقتصادی و اجتماعی بین فارغ التحصیلان رشته های مختلف، هیچ دانشجوئی به دنبال رشته ی مورد علاقه ی خود نمی رود و چیزی در مورد آن نمی داند . در نتیجه فارغ التحصیلان به تنیجه ای نمی رسند و از طرفی کشاورزان مهندسان را قبول ندارند لذا مشکلات همچنان باقی خواهد ماند و نمی توان آنها را حل کرد.

نظام آبیاری ما سنتی است و بر اساس مالکیت به وجود آمده است. اراضی به قطعات کوچکتر تقسیم شده که ناهموار و ناصاف هستند, به علاوه کشت آنها تیز یکنواخت نیست و چون حفر چاه و آب کشیدن از هر عمقی به سهولت انجام می شود کمتر کسی قدر منابع آب را می داند و یا معتقد به حفظ و نگهداری آن می باشد .


اکثر بهره برداران آب منابع آب را همچون منابع ناپایدار یا غیر قابل تجدید مثل معادن فرض می کنند و معتقدند تا زمانی که لایه ها آب دارند باید از آنها استفاده کرد و سپس در بخش دیگری سرمایه گذاری می کنند و در پی آن مناطق آبدار و و آباد می خشکند و متروک می شوند و نهایتا مهاجرت, حاشیه نشینی, فقر و فلاکت, مشاغل کاذب و پیامدهای ناگوار اجتماعی به دنبال آن به وجود می آید.

www.smsm.ir

نوع مطلب : مهندسی کشاورزی
نوشته شده در جمعه ۳۰ مهر ۱۳۸۹ توسط SMSM |           |